Het is inmiddels wel bij iedereen bekend dat het gebruik van AI veel energie kost en daardoor dus niet per se een positieve invloed heeft op het milieu. Hier wordt al wat meer aandacht aan besteed, maar 55% van de Nederlanders vindt dat dit echt nog wel meer mag. Dit geldt voornamelijk voor bedrijven die kunstmatige intelligentie op grote schaal inzetten, maar tegelijkertijd zeggen dat ze voor duurzaamheid zijn. Kunnen bedrijven AI inzetten om het eigen duurzaamheidsprobleem op te lossen? Daar gaan we in dit artikel dieper op in!
Wat is de klimaatimpact van AI?
De klimaatimpact van kunstmatige intelligentie is stukken hoger dan de meeste mensen denken. Momenteel zorgt ons digitale leven al voor 4% van alle uitstoot ter wereld. Dat maakt het vervuilender dan de luchtvaart. Onderzoek wijst uit dat met de nieuwe AI-technologie, dit percentage kan gaan stijgen naar 14%. Het gebruik van AI heeft dus zeker veel impact op het klimaat. Zo zorgde het trainen van ChatGPT in 2024 voor 500 ton aan broeikasgassen. Dat is evenveel als duizend auto’s die duizend kilometer rijden. Iedere vraag die je aan ChatGPT stelt, zorgt voor 4 gram C02-uitstoot. Dat is evenveel als de productie van een plastic tasje en tien keer zoveel als een reguliere zoekopdracht op Google. Als dit op hetzelfde tempo doorgaat, gebruikt ChatGPT tegen 2027 evenveel stroom als heel Nederland bij elkaar.
Bedrijven die AI inzetten
De meeste uitstoot komt natuurlijk van bedrijven die kunstmatige intelligentie op grote schaal inzetten. Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de Nederlanders vindt dat bedrijven die claimen duurzaam te zijn, maar tegelijkertijd AI veel inzetten, ongeloofwaardig zijn. Dat is ook niet zo gek, want het grootschalig inzetten van kunstmatige intelligentie is momenteel niet zo duurzaam. Experts pleiten in sommige gevallen al voor een AI taks, vergelijkbaar met hoe dit nu in de luchtvaart gaat. Het is immers lastig om de verantwoordelijkheid alleen bij bedrijven of alleen bij consumenten neer te leggen. Het is daarom belangrijk dat de overheid het gebruik van AI en de impact op duurzaamheid controleert en reguleert met bijbehorende maatregelen.
Kunnen we AI zijn eigen duurzaamheidsprobleem op laten lossen?
Zouden we het duurzaamheidsprobleem dat AI veroorzaakt ook met AI op kunnen lossen? Dat is de vraag waar onderzoekers momenteel druk mee bezig zijn. Ondanks het feit dat kunstmatige intelligentie veel energie slurpt, heeft het ook al veel duurzaamheidsproblemen in allerlei sectoren opgelost of verminderd. Zo kan AI in gebouwen het energieverbruik aanzienlijk verlagen door middel van real-time inzet van verwarming en koeling. Dit kan al tot 40% besparing opleveren per gebouw. Ideaal voor grote kantoorgebouwen of fabrieken. Ook in datacenters begint het energieverbruik nu te dalen dankzij AI, die de processors efficiënter maakt. Nieuwe processors van NVIDIA zorgen bijvoorbeeld al voor 20 keer minder energieverbruik dan reguliere processors!
Kunstmatige intelligentie is ook belangrijk voor het inzetten van slimme energienetwerken. Dit door real-time vraag en aanbod te balanceren en hernieuwbare energiebronnen beter in de netwerken te integreren. Dit gaat ook overbelasting van de energienetwerken door bijvoorbeeld zonnepanelen tegen. Ten slotte versnelt AI het ontwikkelen van schone technologieën. Denk bijvoorbeeld aan verbeterde zonnecellen en alternatieve eiwitten. Dit soort innovaties zorgen op den duur weer voor veel minder uitstoot en vervuiling!
Hoe zit het dan met Generatieve AI?
De soort kunstmatige intelligentie die het meeste verbruik veroorzaakt, is generatieve AI. Denk bijvoorbeeld aan het genereren van afbeeldingen. Dit soort taken verbruiken soms evenveel energie als het geheel opladen van een telefoon. Afbeeldingen genereren met AI ligt dus niet per se hoog op de schaal van duurzaamheid. Het genereren van teksten is dan weer 160 keer zuiniger, dus die taak valt weer mee. Toch kunnen de AI-modellen zelf ook een stuk zuiniger, blijkt uit onderzoek van DeepSeek. Datacenters die gebruikt worden voor AI-verwerking zorgen voor 2,5% tot 3,7% van de wereldwijde uitstoot. Momenteel is het AI-aandeel van de globale uitstoot van de datatechnologie sector nog relatief laag, namelijk 0,1%. Dat is vergelijkbaar met de jaarlijkse uitstoot van Zweden.
Is een AI taks een goed idee?
Een hoop mensen pleiten voor een AI taks, maar is dit eigenlijk wel een goed idee? We weten nu dat kunstmatige intelligentie ook juist kan helpen bij het besparen van energie en het verminderen van uitstoot, zeker bij grote bedrijven. Maar gaan grote bedrijven nog wel op dezelfde manier gebruikmaken van deze toepassingen als er een AI taks komt? Dit kost ze dan immers een hoop extra geld. Dit zou dus ook de innovatie op het gebied van duurzame technologieën in de weg kunnen staan. Een goede tussenweg hierin is belangrijk, in plaats van een generieke AI taks. Overheden zouden hiervoor specifiek moeten kijken naar het AI-gerelateerde energieverbruik per bedrijf en wat ze daarnaast aan besparingen voortbrengen met innovaties. Zo kunnen we met z’n allen gaan zorgen dat AI iets bij gaat dragen voor de duurzaamheid binnen bedrijven!